Tại ngoại ô thành phố Đôn Hoàng tỉnh Cam Túc miền Tây Bắc Trung Quốc , có ngọn núi gọi là “ Núi cát kêu ” . Trên vách núi bị gián đoạn ở phía Đông chân “Núi Cát kêu” chạy dài gần 2 ki-lô-mét từ Nam lên Bắc, gồm có 5 tầng và đào rất nhiều hang động, những hang động đó có cao có thấp , xen lẫn nhau không đều, trông rất tráng lệ . Đó tức là hang Mạc Cao Đôn Hoàng nổi tiếng thế giới . Hang Mạc Cao Đôn Hoàng là một kho báu nghệ thuật quy mô , với quy mô lớn nhất và nội dung phong phú nhất trong 4 hang đá lớn của TQ , là sự cô đọng nghệ thuật khắc đá của mười mấy triều đại trong gần 1000 năm của TQ , là di chỉ phật giáo quy mô nhất và được bảo tồn hoàn chỉnh nhất trên thế giới .

Sau khi trải qua sự biến thiên của lịch sử và phá hoại của con người, đến nay, hang Mạc Cao vẫn còn giữ lại gần 500 động, tuy được gọi là hang nhưng thực tế nơi đây không phải là hang động mà là các công trình chạm khắc trong đá, thuộc dạng kiến trúc chạm khắc đá, là hệ thống 492 ngôi đền nằm cách trung tâm thành phố Đông Hoàng tỉnh Cam Túc, Trung Quốc khoảng 25 km về phía Đông Nam, hiện bảo tồn khoảng 5 vạn mét bích họa và hơn hai nghìn pho tượng. Các tượng của hang Mạc Cao muôn hình muôn vẻ, trang phục và sự biểu hiện của mỗi pho tượng đều khác nhau, phản ánh bản sắc khác nhau của các thời đại. Bích họa trong hang Mạc Cao cũng rất hoành tráng, nếu như nối những bức bích họa đó lại với nhau thành một dải, có thể tạo thành một hành lang bích họa dài 30 Km.

Sự hình thành của Hang Mạc Cao bắt đầu từ năm 366. Có một hòa thượng tên là Lạc Tôn du ngoạn đến Đôn Hoàng, khi đến đây bỗng nhiên ông nhìn thấy trên Núi Cát Kêu có ánh sáng lấp la lấp lánh, trong đó ẩn hiện muôn vàn mặt phật trong ánh sáng vàng óng. Bị cuốn hút bởi cảnh tượng này nên thầy Lạc Tôn nghĩ: nơi đây quả là một miền đất lạ. Do đó ông thuê người tiến hành đục chạm hang phật đầu tiên trên vách núi. Sau đó, qua các triều đại, hang động không ngừng tăng thêm, đến đời Đường (thế kỷ 7), hang Mạc Cao đã có hơn 1000 hang phật. Vì vậy nơi đây được gọi là “Hang nghìn phật”.

Phía trong hang là cung điện nghệ thuật kết hợp kiến trúc cổ, bích họa và tượng nặn. Trong quá trình xây dựng hang, nhân dân các triều đại đã nặn rất nhiều tượng phật trong hang và vẽ lên đó một loạt bích họa. Trải qua nhiều sự đổi thay của lịch sử và bị con người phá hủy, đến nay hang Mạc Cao vẫn còn giữ được gần 500 hang động, bảo tồn khoảng 50.000 km2 bích họa và hơn 2000 pho tượng phật. Tượng Phật ở  hang Mạc Cao có muôn hình muôn kiểu, với các biểu hiện của mỗi pho tượng khác nhau. Bích họa của Hang Mạc Cao nếu nối lại với nhau có thể tạo thành một bức tranh dài gần 30km. Những bức bích họa đều có nội dung kể về sự tích Phật giáo, các buổi giảng kinh, thuyết pháp, trong đó có rất nhiều hình ảnh “phi thiên”. Các học giả Phương Tây coi bích họa Đôn Hoàng là “viện bảo tàng trên vách tường”, phản ánh sinh hoạt của xã hội cổ đại và trung đại từ thế kỷ thứ 4 đến 14. Ngoài tượng Phật còn có tượng vũ nữ, tượng ca kỹ gảy đàn tì bà với một tư thế rất đặc biệt là gảy đàn từ phía sau gáy.

Là của quý của nền văn hóa Trung Quốc nên chính phủ nước này luôn chú trọng công tác bảo vệ. Năm 1950, hang Mạc Cao đã được đưa vào danh sách bảo tồn văn vật trọng điểm của Nhà nước. Năm 1987 được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới . Hiện nay, ở dưới núi Tam Nguy đối diện với Hang Mạc Cao đã xây dựng Trung tâm trưng bày nghệ thuật Đôn Hoàng, mô phỏng lại một số hang động trước đây, vừa bảo tồn được văn vật, lại mang lại nội dung phong phú hơn cho du khách.

Nguồn:  http://chuathaibinh.vn